Trong số 17 tỉnh đã đề xuất danh mục dự án, hầu hết đều xoay quanh việc xây dựng kế hoạch hành động của tỉnh và nâng cao nhận thức cộng đồng hay đánh giá tác động của biến đổi khí hậu chứ chưa đề xuất được các dự án có tính thích ứng hay giảm nhẹ một cách cụ thể. Một số tỉnh được tham gia các chương trình thí điểm ứng phó với biến đổi khí hậu như Bến Tre, Cần Thơ thì có những đề xuất đa dạng hơn.
Theo ông Trần Văn Sáp, chuyên gia dự án Tăng cường năng lực quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu tại Việt Nam, giảm nhẹ tác động và kiểm soát phát thải khí nhà kính, nhận thức của cán bộ địa phương về biến đổi khí hậu còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đề xuất dự án ưu tiên cũng như thực hiện các dự án sau này. Còn nguyên nhân nữa là các địa phương chưa có tiêu chí thống nhất để xác định một dự án mang tính biến đổi khí hậu.
"Một dự án đắp đê được xem là dự án biến đổi khí hậu hay phòng chống thiên tai, điều này rất khó xác định. Vấn đề là phải tìm ra tính đặc thù của mỗi loại dự án", ông Sáp nói. Một bộ tiêu chí thống nhất để xác định, phê duyệt dự án biến đổi khí hậu rất cần thiết hiện nay để có được danh mục các dự án thực sự cần ưu tiên.
Một thực tế nữa khiến đòi hỏi ra đời bộ tiêu chí này ngày càng cấp bách là bởi nguồn vốn từ các nhà tài trợ nước ngoài đổ vào lĩnh vực biến đổi khí hậu ngày càng lớn. Có thể kể đến Chương trình hỗ trợ ứng phó với biến đổi khí hậu (SP-RCC) với sự hỗ trợ từ Cơ quan Phát triển quốc tế Nhật Bản (JICA), Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) với hàng trăm triệu USD… Để tận dụng hiệu quả nguồn vốn này, cần sớm có các dự án khả thi để các nhà tài trợ chấp thuận đầu tư.
Các dự án trồng rừng ngập mặn đã đem lại hiệu quả kinh tế rõ rệt
Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu Lê Công Thành cho biết, Cục đang soạn thảo bộ tiêu chí này nhằm định hướng các Bộ, ngành, địa phương có cơ sở đề xuất các nhiệm vụ, dự án ưu tiên. Bộ tiêu chí sử dụng thống nhất trên toàn quốc cũng sẽ đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ, đa mục tiêu, trọng tâm, trọng điểm, vừa cấp bách, vừa lâu dài của các hoạt động theo Chương trình Mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu. Bộ tiêu chí này cũng là cơ sở để xem xét, phê duyệt các dự án hợp với khả năng, nguồn lực đầu tư theo Chương trình SP-RCC.
Theo dự thảo, một dự án biến đổi khí hậu phải phù hợp Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của các Bộ, ngành, địa phương; phù hợp với chiến lược, chương trình phát triển kinh tế xã hội; đảm bảo tính bền vững về kinh tế xã hội, môi trường và có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu; dự án cũng cần đảm bảo tính khả thi, cụ thể về tài chính, năng lực thực hiện. Đặc biệt, khuyến khích các dự án có tính đa mục tiêu, liên vùng, liên ngành, liên lĩnh vực và có sự tham gia của cộng đồng.
Đối với mỗi vùng kinh tế, mức độ ưu tiên sẽ khác nhau đối với từng nội dung dự án. Các dự án thích ứng với hạn hán, nâng cao nhận thức cộng đồng sẽ được ưu tiên trên toàn quốc song thích ứng với bão, áp thấp nhiệt đới lại được ưu tiên hơn cho vùng đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Nam Trung Bộ…
Bộ tiêu chí này được xây dựng cùng với quy trình đánh giá dự án ưu tiên ứng phó với biến đổi khí hậu theo các bước từ đánh giá sơ bộ, đánh giá theo lĩnh vực ưu tiên và theo nội dung dự án.