Dải ven biển thuộc
Quảng Nam, Đà Nẵng có nguy cơ trượt lở tiềm ẩn cao
Để có những thông tin cụ thể, chính xác phục vụ công tác dự báo, cảnh báo trượt lở, tai biến vùng thềm lục địa Nam trung Bộ, vừa qua, các nhà khoa học thuộc Viện Địa chất và Địa Vật lý biển đã tiến hành nghiên cứu, phân vùng và dự báo tai biến trượt lở ngầm thềm lục địa bờ biển khu vực này.
Nguy cơ trượt lở rất cao
Trượt lở đất đá ngầm dưới biển đang được xem như là mối đe dọa lớn, nguồn gây tai biến tự nhiên rất nguy hiểm đối với các khu vực ven biển. Các quốc gia ven biển, trong đó có Việt Nam đã bước đầu có những nghiên cứu, đánh giá nguy cơ tiềm ẩn cũng như năng lực phòng tránh, cảnh giác và chủ động với tai biến tự nhiên bắt đầu từ khu vực Nam Trung Bộ.
Theo các nhà khoa học, trượt lở đấy biển, thềm lục địa có chiều hướng tăng theo xu thế nóng lên của trái đất và sự gia tăng của mực nước biển toàn cầu. Hơn nữa, xu thế gia tăng dân số không ngừng ở các thành phố ven biển, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển, cũng đồng nghĩa với sự gia tăng thảm họa khi có trượt lở ngầm.
Hiện mức độ điều tra, nghiên cứu trượt lở ngầm dưới biển ở Việt Nam nói chung và ở thềm lục địa nói riêng còn hiếm hoi và rất sơ lược. Tuy nhiên, qua các kết quả điều tra tai biến địa chất trong một số các nghiên cứu khoa học thuộc đề tài cấp Nhà nước cho thấy, vùng thềm lục địa Nam Trung Bộ tập trung khá đa dạng các biểu hiện tai biến tự nhiên gồm núi lửa – phun trào, động đất, trượt lở đất đá, xói lở bờ biển…Đây chính là những nguyên nhân tiềm ẩn, dẫn tới nguy cơ trượt lở rất cao khu vực thềm lục địa.
Gần đây nhất, bằng việc đo địa chấn kết hợp phân tích số liệu địa chấn, đo địa chấn bằng GIS và các phương pháp toán học đã phát hiện được sự tồn tại quá trình trượt lở ở vùng thềm lục địa Nam Trung Bộ và bước đầu đưa ra kết luận các khối trượt lở xảy ra trong giai đoạn Pliocen - Đệ tứ và mặt trượt được cho là mặt móng Pliocen, từ đó đưa ra được sơ đồ phân vùng nguy cơ tiềm ẩn về trượt lở ngầm, những cảnh báo về nguy cơ trượt trên thềm lục địa Nam Trung Bộ.
Phân vùng cảnh báo
Qua kết quả phân tích các nguyên nhân hình thành nên hiện tượng trượt lở thềm lục địa và địa hình đáy biển, các nhà khoa học đã xây dựng Bản đồ phân vùng cảnh báo nguy cơ trượt lở tiềm ẩn tỷ lệ 1:50.000 được chia ra làm 5 mức như sau: Vùng không có nguy cơ trượt lở tiềm ẩn hay có trượt lở tiềm ẩn rất thấp; Vùng có nguy cơ trượt lở tiềm ẩn thấp; Vùng có nguy cơ trượt lở tiềm ẩn trung bình; Vùng có nguy cơ trượt lở tiềm ẩn cao; Vùng có nguy cơ trượt lở tiềm ẩn rất cao. Khu vực tiềm ẩn nguy cơ lớn nằm trên dải ven biển thuộc Quảng Nam, Đà Nẵng. Đây là khu vực có độ dốc cao, trong quá khứ đã xảy ra hiện tượng động đất, sóng thần.
Mô hình tính toán theo kịch bản động đất được áp dụng cho đoạn đứt gãy nguồn gây động đất cổ và hiện đang còn tiếp tục hoạt động cho thấy đoạn đứt gãy nằm tại 12 độ vĩ Bắc và 110 độ kinh Đông. Đứt gãy phát triển theo phương Á kinh tuyến với cơ chế dịch chuyển trượt bằng tách thuận, góc cắm bằng 80º, và hướng cắm về phía Tây-Tây Nam. Tại khu vực này, cường độ động đất mạnh nhất có thể đạt tới M=6.8; Độ sâu chấn tiêu h=18km.
Có thể thấy, những nghiên cứu, đánh giá mức độ nguy hiểm gây ra bởi trượt lở ngầm và dự đoán các sự kiện trượt lở khu vực thềm lục địa và đáy biển của Việt Nam mới là bước khởi đầu song vô cùng quan trọng, làm tiền đề cho việc hoạch định những kế hoạch, phương hướng phát triển kinh tế vùng. Mặt khác, từ những kinh nghiệm, bài học và thành tựu về nghiên cứu trượt lở ngầm trên thế giới, chúng ta phải triển khai thực hiện ở quy mô lớn hơn cùng sự vào cuộc của nhiều các nhà khoa học hơn nữa nhằm đáp ứng yêu cầu cảnh báo và phòng tránh có hiệu quả.