Bộ Tài chính cho biết, trong khai thác khoáng sản hiện nay, hoạt động khai thác quặng vàng có khả năng gây ô nhiễm và độc hại cao hơn các loại quặng khoáng sản khác. Theo các tài liệu, báo cáo đánh giá về trữ lượng, hàm lượng quặng vàng, ở Việt Nam hiện có khoảng 500 mỏ và điểm quặng sa khoáng vàng, trong đó có khoảng 30 mỏ, điểm quặng đã được khai thác; hàm lượng vàng trong các mỏ, điểm quặng thường thấp, chủ yếu <1g/m3. Các điểm mỏ quặng vàng được khai thác với các hình thức khác nhau, trong đó chủ yếu theo hình thức thủ công nên gây ảnh hưởng lớn đến môi trường sinh thái, đặc biệt là môi trường các lòng sông, suối nơi diễn ra hoạt động khai thác.
Tuy nhiên, với mức thu phí bảo vệ môi trường đối với khai thác quặng vàng như hiện nay là 10.000 đồng/tấn quặng (xấp xỉ khoảng 20.000 đồng/m3 quặng) thì quá thấp, không đủ trang trải chi phí cho việc khắc phục hậu quả môi trường do hoạt động khai thác vàng chưa thể hiện sự công bằng, hợp lý so với mức thu các loại khoáng sản kim loại khác. So sánh với giá vàng hiện nay khoảng 35 - 36 triệu đồng/lạng, tương đương khoảng 900.000 đồng/gam vàng thì mức thu phí trên chỉ chiếm khoảng 1,5 - 2% giá vàng thành phẩm và thấp hơn nhiều so với tỷ lệ phí bảo vệ môi trường/giá bán của các loại khoáng sản khác như sắt là 7,5%; chì là 22,5%;…
Để giải quyết sự bất hợp lý nêu trên, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định việc điều chỉnh mức thu phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản vàng lên mức tương đương với một số loại khoáng sản như sắt, cromit là 40.000 đồng/tấn. Theo tính toán, mức thu phí này chiếm khoảng 8 - 9% giá vàng thành phẩm hiện nay.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đề nghị Chính phủ sửa đổi đơn vị tính phí bảo vệ môi trường đối với đá làm xi măng là đồng/tấn thay cho đơn vị tính là đồng/m3. Cụ thể, mức quy đổi để áp dụng chung là 1m3 = 2 tấn đá, từ đó tính ra mức phí đối với đá làm xi măng là 1.000 đ/tấn.
Mặt khác, tại Nghị định số 63/2008/NĐ-CP và Nghị định số 82/2009/NĐ-CP chưa có quy định mức thu và cách tính số tiền phí phải nộp đối với khoáng sản tận thu. Tuy nhiên, trong thời gian qua, đã có một số địa phương như Quảng Ninh, Thái Nguyên đề nghị hướng dẫn về vấn đề thu phí bảo vệ môi trường đối với loại khoáng sản này.
Để có cơ sở pháp lý khi hướng dẫn, Bộ Tài chính trình Chính phủ bổ sung quy định rõ đối với trường hợp khai thác khoáng sản tận thu cũng phải nộp phí bảo vệ môi trường.
Theo Chinhphu.vn