Người dân các nơi đây cho biết: Nạn khai thác cát trái phép thường diễn ra vào ban đêm, từ 20 giờ hôm trước đến 4 giờ sáng ngày hôm sau. Vì đây là đoạn sông có nhiều phương tiện vận tải thuỷ giao lưu thường xuyên trong khu vực các tỉnh miền Đông Nam bộ và đồng bằng sông Cửu Long nên các ghe hút lậu cát lợi dụng cảnh đông đúc trên sông để dừng lại các điểm đã nghiên cứu từ trước để hành nghề. Tuy chưa có thống kê chính xác, nhưng đoạn sông Đồng Nai từ cầu Hóa An đến cầu Ghềnh dài hơn 1 km, thường xuyên mỗi đêm có từ 5- 7 ghe đi hút cát trộm. Khi thấy ca nô của cảnh sát giao thông đường thuỷ xuất hiện, bọn chúng lại tạm ngừng và hoà vào dòng xuồng ghe ngược xuôi để bỏ trốn. Một số người dân cho biết: Bọn trộm cát luôn cử một số ghe, xuồng máy chạy lòng vòng xung quanh bến của cảnh sát giao thông đường thuỷ (CSGTĐT) để nghe ngóng, hễ có động tĩnh sẽ dùng điện thoại báo cho các ghe đang hút cát tháo chạy, nên việc bắt quả tang bọn khai thác cát trái phép không dễ. Thượng tá Lưu Minh Tâm, Phó trưởng phòng CSGTĐT Công an Đồng Nai cho biết: Nếu có tiếp cận được với ghe của bọn đang hút trộm, thì chúng nhanh chóng đánh chìm xuồng và nhảy xuống sông lẩn trốn nên rất khó bắt quả tang. Còn nếu tịch thu được ghe hút cát thì các ghe này không hề đăng kiểm nên không thể tìm ra được chủ và chỉ tịch thu và giao lại cho phòng CSGTĐT xử lý.
Ghe hút cát lậu trên sông Đồng Nai
Việc khai thác cát lậu trên sông Đồng Nai, đoạn chảy qua thành phố Biên Hoà đã có từ lâu, nhưng đến nay vẫn chưa có biện pháp xử lý rốt ráo. Bờ sông các đoạn bị khai thác cát ngày càng dốc và đất trên bờ bị sạt lở xuống sông, nhiều nhà dân ven sông đã dùng những cái lu và các loại vật dụng khác để gia cố thêm cho bờ kè chặn đất, nhưng vẫn không ngăn được tình trạng sạt lở đất ven bờ, đấy là chưa nói đến hậu quả lâu dài làm thay đổi dòng chảy. Ngành chức năng của tỉnh đã phối hợp với chính quyền địa phương sở tại đã bàn nhiều biện pháp phối hợp, nhưng chưa có hiệu quả bởi ngay chính quyền các phường, xã có đoạn sông chảy qua không được trang bị xuồng, ghe tuần tra nên mặc dù trông thấy bọn khai thác cát lậu đang hút trộm trên sông cũng đành chịu. Ông Lưu Minh Tâm cho biết thêm: Trong năm 2010, các ngành chức năng đã bắt giữ 47 phương tiện và 45 đối tượng khai thác phép trái phép. Phương tiện thì tịch thu, song các đối tượng thì chỉ bị xử lý hành chính rồi tha, bởi ngành chức năng không xác định được thiệt hại do các đối tượng khai thác cát gây ra vì tình trạng sạt lở đất 2 bên bờ sông diễn ra trong nhiều năm, nên chưa có đối tượng nào bị xử lý hình sự có tính răn đe. Ông Tâm cũng đề xuất: Để ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép, các ngành chức năng ngoài việc tăng cường kiểm ta trên sông, cần kiểm tra các bãi ven bờ vì đây là nơi tập kết và tiêu thụ cát, đồng thời rà soát toàn bộ phương tiện đường thuỷ vì hầu hết các phương tiện thu được trong các vụ bắt giữ đều không đăng kiểm. Tuy nhiên, lực lượng và phương tiện có hạn nên ngay cả phòng CSGTĐT cũng chưa đủ sức làm cùng lúc, bởi vậy nạn khai thác cát trái phép trên sông vẫn đang tiếp diễn, bởi việc khai thác cát lậu mang lại nguồn lợi rất lớn và các đối tượng khai thác cát thường rất táo tợn, tìm đủ mọi phương kế để trục lợi. Song, chả lẽ các ngành chức năng lại bó tay trước vấn nạn sông Đồng Nai đang bị "móc ruột" hàng đêm?..
Minh Hưng