Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Thái Lai phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp
Hiện nay, việc khai thác và cung cấp nước sạch tại các vùng núi cao và một số vùng ở miền Trung, Tây Nguyên, Nam Bộ đang gặp nhiều khó khăn do nguồn nước khan hiếm làm ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người dân, tăng khoảng cách vùng, miền, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng của địa phương. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 264/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước. Chương trình nhằm mục tiêu tìm kiếm nguồn nước dưới đất tại các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước để cung cấp nước sinh hoạt, tạo điều kiện nâng cao đời sống nhân dân, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Chương trình được thực hiện tại các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước trên địa bàn 44 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, dự kiến số vùng được điều tra, đánh giá là 1.333 vùng.
Chương trình do Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện từ năm 2015 đến năm 2020 với 3 dự án thành phần là: Điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất tại các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước; Nghiên cứu ứng dụng công nghệ xử lý và cấp nước sạch thích ứng với điều kiện vùng núi cao, vùng khan hiếm nước; Xây dựng thí điểm hệ thống cấp nước tại các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước đặc trưng.
Ông Tống Ngọc Thanh, Tổng Giám đốc Trung tâm Quy hoạch
và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia báo cáo tại cuộc họp
Báo cáo tình hình triển khai dự án số 1 về “Điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất tại các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước” do Bộ TN&MT chủ trì, ông Tống Ngọc Thanh, Tổng Giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia cho biết, trong thời gian qua, Trung tâm đã tiến hành điều tra, khảo sát nhu cầu của các địa phương. Kết quả điều tra, rà soát từ 44 tỉnh cho thấy: có 532 vùng đáp ứng các tiêu chí lựa chọn (không có nguồn nước, chưa được đầu tư công trình cung cấp nước sạch, có cơ sở hạ tầng đáp ứng triển khai các công trình cấp nước sạch, cam kết của địa phương sẽ tiếp nhận và sử dụng hiệu quả khi triển khai chương trình). Trung tâm hiện đang thẩm định đề cương chi tiết của 44 tỉnh và sẽ nhanh chóng chuyển giao dự án 1 cho Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để phối kết hợp lựa chọn mô hình cấp nước ở các khu vực.
Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Thái Lai cho biết, những năm gần đây, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã có nhiều chương trình, dự án đầu tư cho công tác khai thác, sử dụng các nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt của nhân dân ở các vùng núi cao và hải đảo, các vùng khan hiếm nước. Tuy nhiên, các chương trình vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu cung cấp nước sinh hoạt bền vững cho các vùng núi cao và vùng khan hiếm nước. Vì vậy, việc triển khai thực hiện Chương trình “Điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước” là rất cần thiết và cấp bách. Đây là một Chương trình toàn diện, tổng thể, khắc phục được các mặt hạn chế, bất cập trong việc cung cấp nước sinh hoạt cho các cùng núi cao, vùng khan hiếm nước; đồng thời góp phần thu hẹp khoảng cách vùng miền và nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo quốc phòng, an ninh và giữ vững độc lập chủ quyền quốc gia.
Vì vậy, trong thời gian tới, để triển khai đồng bộ và hiệu quả các dự án, Thứ trưởng đề nghị các đơn vị tham gia cần đổi mới tư duy, cách làm, làm tới đâu chắc tới đó và triển khai từng bước; phải có nghiên cứu, đánh giá cụ thể từng nguồn nước để đưa ra công nghệ và giải pháp kỹ thuật khai thác có khả năng áp dụng thực tiễn, đặc biệt là với nguồn nước dưới đất trong các hang động karst trên các vùng núi đá vôi, trong các cấu trúc chứa nước trong các trầm tích lục nguyên, ba zan và Đệ tứ, trong các thấu kính nước nhạt vùng ven biển,… Bên cạnh đó, việc lựa chọn thí điểm triển khai xây dựng công trình cấp nước phải đảm bảo thành công, đạt hiệu quả kinh tế - xã hội cao.
“Trên cơ sở kết quả điều tra từ nguồn vốn của Trung ương, căn cứ điều kiện thực tế từng địa phương, chúng ta cần chọn những bước đi và giải pháp thích hợp, huy động được mọi nguồn lực kể cả người dân địa phương để có thể đưa được ngay nguồn nước tới tận tay người sử dụng; tránh tình trạng có nguồn nước nhưng đồng bào vẫn không có nước sạch để dùng” - Thứ trưởng Nguyễn Thái Lai nhấn mạnh.
Thứ trưởng đề nghị các đơn vị cần phối hợp để thống nhất phương thức làm việc, cách thức tổ chức thực hiện; thành lập ban chỉ đạo thực hiện chương trình. Thứ trưởng yêu cầu Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia khẩn trương hoàn thiện nội dung chi tiết của dự án số 1, làm căn cứ để Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện các dự án thành phần tiếp theo. Cục Quản lý tài nguyên nước làm cơ quan đầu mối, quản lý tổ chức thực hiện toàn bộ nội dung của Chương trình.
Toàn cảnh cuộc họp